Potrzebny, konieczny, wymagany, obowiązkowy? Jakie instytucje są zobowiązane publikować informacje na stronie Biuletynu Informacji Publicznej? Jakie cechy są charakterystyczne dla tego rodzaju publikacji internetowej? Jakie dokumenty regulują tę kwestię i jakie konsekwencje grożą za nieposiadanie Biuletynu?
Z pewnością dostawali już Państwo niejednokrotnie informacje o konieczności posiadania przez podmioty budżetowe, w tym także szkoły i przedszkola, Biuletynu Informacji Publicznej, który nakłada ustawa z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198) wraz z rozporządzeniem MSWiA w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (Dz. U. Nr 67, poz. 619) i dotkliwych konsekwencjach niewywiązania się z tego obowiązku. I nie można się z tym nie zgodzić. Szkoły i przedszkola publiczne są bez wątpienia jednostkami organizacyjnymi samorządu terytorialnego i tym samym zobowiązane są do publikowania w Internecie swoich stron BIP. Mówi o tym art. 4 pkt. 4 Ustawy, że „zobowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności (…) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego”.
Każda zatem instytucja publiczna – od Prezydenta RP, poprzez urzędy, szpitale, szkoły, na przedszkolach skończywszy – zobowiązana jest do posiadania strony BIP, czyli musi stworzyć, słowami ustawy, „urzędowy publikator teleinformatyczny – Biuletyn Informacji Publicznej – w celu udostępniania informacji publicznej, w postaci ujednoliconego systemu stron w sieci teleinformatycznej”. Oznacza to, że nie każda strona spełnia rolę BIP. Musi to być strona internetowa zbudowana w ściśle określony przez ustawę i rozporządzenie sposób. M.in. wymagane jest, aby każda wprowadzona informacja posiadała: imię i nazwisko osoby, która ją napisała, opublikowała, zaakceptowała, zaktualizowała, datę i godzinę wykonania tej czynności.
Ustawa określa szczegółowo zasady budowy i funkcjonowania strony BIP. Jeśli placówka posiada stronę www, odnośnik do strony Biuletynu tej placówki należy umieścić na stronie głównej z logo BIP (logo można pobrać ze strony głównej www.bip.gov.pl i ma ono ściśle określony wygląd i kolorystykę). Strona WWW instytucji może być jednocześnie stroną podmiotową BIP tej instytucji, o ile spełnia wszystkie wymogi ustawy i rozporządzenia. Musi ona zawierać w szczególności:
1) logo (znak graficzny) BIP, umieszczone w górnej części strony;
2) adres redakcji strony podmiotowej BIP;
3) imię i nazwisko, numer telefonu, numer telefaksu i adres poczty elektronicznej co najmniej jednej z osób redagujących stronę podmiotową BIP;
4) instrukcję korzystania z strony podmiotowej BIP;
5) menu przedmiotowe umożliwiające odnalezienie:
a) informacji publicznych, o którym mowa w art. 8 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy,
b) innych informacji publicznych, o którym mowa w art. 8 ust. 3 zdanie drugie ustawy, a w szczególności takich, których publikacja leży w interesie publicznym, zaspokaja potrzeby obywateli i ich wspólnot, wspiera rozwój społeczeństwa obywatelskiego lub przyczynia się do polepszenia działalności podmiotu udostępniającego informacje,
c) informacji publicznych przeznaczonych do publikacji w BIP na podstawie przepisów odrębnych;
6) moduł wyszukujący.
Strona podmiotowa BIP nie może zawierać reklam.
Zainteresowanie dyrektorów placówek posiadaniem BIP jest wynikiem, najczęściej, nacisku, jaki jednostka nadrzędna, gmina, wywiera na nie. Niestety, często gmina proponuje placówce podstronę na gminnej stronie BIP, umieszczając na niej niejednokrotnie tylko dane teleadresowe i ewentualnie statut szkoły. Dostęp do aktualizacji ma tylko gminny informatyk i szkoła nie ma możliwości na bieżąco umieszczać dokumentów i informacji, które powinny pojawiać się w biuletynie, na stronach wszystkich podległych podmiotów. Nie jest to zgodne z ustawą, która w §9. pkt.1. wyraźnie zaznacza: „Strony podmiotowe BIP prowadzone są w formie odrębnych stron WWW”. Podmiotowe, tzn. wszystkich działających w Polsce jednostek wykonujących zadania publiczne. Spis tych jednostek znajduje się na stronie głównej BIP – www.bip.gov.pl. Głównym zadaniem strony głównej BIP, jest bowiem udostępnianie:
* adresów stron BIP podmiotów zobowiązanych do prowadzenia Biuletynu,
* podstawowych danych teleadresowych tych podmiotów oraz informacji o redaktorach stron podmiotowych BIP.
A raczej znajdowałby się, gdyby wszystkie zobligowane do tego jednostki takie strony BIP posiadały.
Należy także pamiętać, aby strony BIP wykonywane były wg standardów (W3C), pozwalających każdej osobie na dostęp do umieszczonych tam informacji, także osobom niewidomym i niedowidzącym, osobom korzystającym ze starszych programów, urządzeń mobilnych, telefonów itp. BIP musi być dostępny, bowiem "Każdemu przysługuje (...) prawo dostępu do informacji publicznej" (Ustawa z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej w rozdziale 1 Art. 2 pkt 1). Ministrowie państw członkowskich Unii Europejskiej uznali, że do 2010 roku strony internetowe organizacji użyteczności publicznej muszą być dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, w tym przede wszystkim dla osób niewidomych. Gdyby jeszcze znaleźli sposób na egzekwowanie ustaleń i ustaw, cieszylibyśmy się teraz dostępnymi, pełnymi informacji stronami instytucji publicznych.
Co grozi za brak BIP? Teoretycznie, zgodnie z art. 23 Ustawy: „Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”. Praktycznie: dziś kończy się na wezwaniu do wywiązania się z obowiązku i upomnieniu. Ale jutro... kto wie....